top of page

Waysfinding: wendbaarheid in onzekere tijden

Constant #2.jpg

[Afbeelding] Mobiel ladderlabyrinth, 1967, Constant (gemengde techniek op papier, 109,2 x 101,4 cm). Kunstmuseum Den Haag.

Hoe bepaal je als leiderschapsteam de koers van je organisatie als vandaag dingen gebeuren die je gisteren nog niet voor mogelijk hield? Als alles met alles verweven lijkt en onvoorziene ontwikkelingen eerder regel dan uitzondering zijn. Hoe maak je keuzes, neem je beslissingen te midden van zoveel onzekerheid?

Natuurlijk horen we graag dat er een ondubbelzinnig antwoord is op deze vragen. Als we nu maar eerst A doen, daarna B en die lijn doortrekken, dan komen we er vanzelf. Of misschien is er wel een best practice die we kunnen toepassen. Maar wat we ook bedenken en proberen, hoezeer we onszelf ook vastklampen aan de illusie van controle en zekerheid, er zijn geen simpele oplossingen, geen quick fixes voor complexe, verweven problemen. Best practices zijn past practices die ons gevangen houden in het verleden en modellen blijken ontoereikend voor de dynamiek en onvoorspelbaarheid van complexe systemen. In plaats van te blijven zoeken naar dat ene antwoord of de complexiteit terug te brengen tot iets overzichtelijks, tot iets wat wél past in ons beeld van hoe de wereld werkt, kan je beter bouwen aan het vermogen om je continu aan te kunnen passen aan veranderende omstandigheden.​ 

 

Dit kan op verschillende manieren (het zou vreemd zijn als ik nu zou beweren dat ik hiervoor de ultieme oplossing heb), maar in Waysfinding staan drie bouwstenen centraal: [1]

 

Verkennen van mogelijke toekomsten Er bestaat niet zoiets als dé toekomst, iets wat hoe dan ook gebeurt en waaraan we willoos zijn overgeleverd. In plaats daarvan zijn meerdere toekomsten mogelijk die ons niet overkomen, maar die we kunnen verkennen en beïnvloeden in het hier-en-nu.​ [2]

 

(Her)vinden van betekenis Met alle onzekerheid en ambiguïteit is de betekenis die we (willen) hebben onze enige houvast. Deze betekenis, die nadrukkelijk ook een sociaal-maatschappelijke en ethische dimensie heeft, geeft richting aan onze keuzes en ons handelen in een wereld die continu in beweging is.

 

Navigeren in complexe systemen Hiervoor moeten we op andere manieren leren kijken en denken. We moeten patronen en verbanden herkennen, uitdagingen vanuit diverse perspectieven belichten, om kunnen gaan met dichotomieën en polariteiten en besluiten durven nemen zonder dat we alles (kunnen) weten.​​

 

Afzonderlijke hebben deze bouwstenen een enorme impact op onze wendbaarheid, maar hun transformerende kracht komt pas echt goed tot uitdrukking in samenhang. Het inzicht dat de toekomst niet vastligt maakt je wendbaar en zorgt ervoor dat je snel van koers kan veranderen. De keuzes die je hierbij maakt worden gestuurd door de betekenis die je wil hebben of creëren. Die betekenis is als een ethisch kompas dat ervoor zorgt dat we het goede blijven doen, ook als de omstandigheden veranderen of de toekomst plots een andere wending neemt. Om dit te kunnen, en misschien is dit wel het belangrijkst, moet je je lineaire mindset durven loslaten en de complexiteit van je (gezamenlijk) denken vergroten. [3] Op die manier klikken de drie bouwstenen optimaal in elkaar en ontwikkel je de wendbaarheid en het aanpassingsvermogen die nodig zijn in onzekere tijden.

Wil je bouwen aan het vermogen om je voortdurend aan te kunnen passen aan veranderende omstandigheden? Neem dan contact op.

[1] In navolging van ‘complexity practitioner’ Sonja Blignaut gebruik in de term waysfinding. “In complexity, there’s never just one way […] if you use wayfinder you trigger that mindset again of ‘I just need to find the one right way’”, aldus Blignaut.

[2] De Zwitserse filosoof Peter Bieri omschrijft dit als volgt: “alsof wij aan de oever van de onstuimige levensrivier zitten en berustend en gelaten moeten toezien wat deze aanricht. Maar zo is het niet. Als personen die willen, beslissen en handelen zijn wij ín de rivier, of liever: we zíjn de rivier” (Het handwerk van de vrijheid, Wereldbibliotheek, 2006)

[3] Het ontdekken van nieuwe manieren van kijken en denken is de kern van transformatieve coaching.

bottom of page