Vijf thematische verkenningen voor leiderschapsteams in onzekere tijden
[Afbeelding] Ladderlabyrinth, 1971, Constant (olieverf op doek, 165 x 175 cm). Christie’s Amsterdam.
We bevinden ons in wat de Italiaanse marxistische denker Antonio Gramsci omschreef als een periode waarin “het oude sterft en het nieuwe niet geboren kan worden”. Vaste structuren waar we decennialang op vertrouwden — van economische modellen tot institutioneel vertrouwen — wankelen. In deze nieuwe ongrijpbare realiteit moeten leiderschapsteams hun weg vinden zonder vertrouwde houvast. Vijf diepgaande verkenningen helpen hierbij. Samen vormen ze een reis die leiderschapsteams toerust nieuwe wegen te bewandelen — met wijsheid en helderheid van geest.​
​​​​Doorbreken van ingeslepen denkpatronen
Onze denkpatronen bepalen hoe we onszelf, de ander en de wereld begrijpen. Het zijn mentale ankerpunten. Maar nu de complexiteit en vervlechting van onze uitdagingen nieuwe manieren van kijken en denken vergen, houden die ankerpunten ons vast in een wereld die verdwijnt. Alleen door ze los te laten, kunnen we vooruitkomen en betekenisvol vernieuwen. [1]​
​
​​​​​Herken ingeslepen denkpatronen — Benut de cognitieve diversiteit van je leiderschapsteam — Kijk vanuit nieuwe, uiteenlopende perspectieven
Verkennen van mogelijke toekomsten
Er bestaat niet zoiets als dé toekomst, iets wat hoe dan ook gebeurt en waaraan we willoos zijn overgeleverd. In plaats daarvan zijn meerdere toekomsten mogelijk die we kunnen verkennen en beïnvloeden in het hier-en-nu. [2]​ Dit inzicht maakt ons wendbaar en zorgt ervoor dat we voorbereid zijn, wat er ook gebeurt.
​
Verken mogelijke toekomsten — Ontdek waar en hoe je invloed kan uitoefenen — Bereid je optimaal voor, ongeacht hoe de toekomst eruitziet​
(Her)vinden van betekenis
Nu onzekerheid de norm is geworden, is de betekenis van onze organisatie, haar bedoeling, een betrouwbare gids. Deze betekenis, die nadrukkelijk ook sociaal-maatschappelijke en ethische dimensies heeft, geeft richting aan onze keuzes en ons handelen. Het is bovendien een onuitputtelijke bron van inspiratie.
​​
​Herontdek de bedoeling van de organisatie — Verken hoe die je keuzes en beslissingen beïnvloedt — Breng hem tot leven in de organisatie​
Leiderschap in onzekere tijden
Als A niet langer vanzelfsprekend naar B leidt en eenduidige antwoorden schaars zijn, moeten we nieuwe patronen en verbanden leren herkennen en onze uitdagingen vanuit uiteenlopende perspectieven belichten. We moeten kunnen omgaan met tegenstrijdigheden en paradoxen en beslissingen durven nemen zonder dat we alles (kunnen) weten.
​
Begrijp hoe onzekerheid je werk beïnvloedt — Leer omgaan met ambiguïteit en onzekerheid — Ontwikkel veerkracht en de moed te beslissen zonder alles te weten​​
Leiderschap, ethiek en morele dilemma’s
Besluitvorming wordt steeds complexer en leiderschapsteams laveren tussen uiteenlopende, vaak tegenstrijdige belangen. Voor het vinden van een goede balans is een ethisch kompas onmisbaar. Het biedt houvast bij het nemen van genuanceerde besluiten, waarbij de veelheid aan belangen en zienswijzen zorgvuldig en vanuit een breed perspectief wordt afgewogen.
​
Breng de ethische waarden van je organisatie in kaart — Duik diep in morele dilemma’s — Maak ethiek een integraal onderdeel van leiderschap en cultuur
Vijf verkenningen, één rode draad
De verkenningen vormen een samenhangende leiderschapsreis met één gemeenschappelijke rode draad: de transformatie van het leiderschapsdenken in een snel veranderende wereld. Elke stap bouwt voort op de vorige. Zo opent het doorbreken van ingeslepen denkpatronen de weg naar nieuwe perspectieven op mogelijke toekomsten. Deze toekomstbeelden worden op hun beurt de toetssteen voor het herontdekken van de bedoeling van de organisatie: is de betekenis die we nu geven aan ons werk nog houdbaar of vraagt de veranderende wereld om herijking? Een helder begrip van die bedoeling biedt een onmisbaar kompas voor leiderschap in onzekerheid. Het maakt richtinggevend leiderschap mogelijk en vertaalt zich naar concrete besluitvormingscriteria bij complexe vraagstukken. De ambiguïteit van onze tijd vergroot echter de ethische dimensie van elke beslissing. Daarom moeten we het vermogen om te navigeren in onzekerheid verbinden met een ethisch kompas, als basis voor duurzame, maatschappelijk verantwoorde keuzes. In de slotverkenning komen alle elementen samen — hoe we denken, hoe we naar de toekomst kijken, wat onze bedoeling is, en hoe we beslissen in onzekerheid — tot een geïntegreerd ethisch leiderschapsperspectief. Een perspectief dat leiderschapsteams toerust nieuwe wegen te bewandelen — met wijsheid en helderheid van geest.
Praktische informatie
Duur Omdat deze thema’s tijd en ‘ruimte’ nodig hebben, bestaat elke verkenning uit twee achtereenvolgende dagen: de eerste dag is voor exploratie, de tweede voor verdieping en praktische toepassing binnen de context van het leiderschapsteam.
​​
Locatie Altijd in een inspirerende, externe omgeving die een fysieke en mentale afstand van de dagelijkse routine garandeert en ruimte biedt voor nieuwe perspectieven en inzichten.
​
Werkvormen De verkenningen combineren de kunst van het onderzoekende gesprek met de creativiteit van interactieve werkvormen en momenten van reflectie. De eigen praktijk staat centraal, maar wel binnen een zo breed mogelijk context.
​
Bouwstenen De afzonderlijke verkenningen zijn tevens bouwstenen voor een meerdaagse off-site of een in-company programma dat is afgestemd op de unieke context van de organisatie. Een voorbeeld hiervan is Waysfinding, dat het aanpassingsvermogen en de wendbaarheid van het leiderschapsteam en de organisatie versterkt.
Benieuwd hoe deze thematische verkenningen het denkvermogen, de wendbaarheid en het morele kompas van je leiderschapsteam kunnen versterken? Neem dan contact op.
[1] Het ontdekken van nieuwe manieren van kijken en denken is de kern van transformatieve coaching.
[2] De Zwitserse filosoof Peter Bieri omschrijft dit als volgt: “alsof wij aan de oever van de onstuimige levensrivier zitten en berustend en gelaten moeten toezien wat deze aanricht. Maar zo is het niet. Als personen die willen, beslissen en handelen zijn wij ín de rivier, of liever: we zíjn de rivier” (Het handwerk van de vrijheid, Wereldbibliotheek, 2006).